Tekst: Marta Seredyńska
Data publikacji: 30.11.2023
Od 2021 roku w stolicy odbywa się nowy festiwal tańca – dający szansę prezentacji młodym artystkom i artystom, otwierający szeroko myślenie o współczesnej choreografii. Tegoroczna edycja udowodniła, że jest to ważne wydarzenie w tanecznym kalendarzu Warszawy, co – miejmy nadzieję – będzie miało swoją kontynuację w kolejnych latach.
Powstanie U:NEW
Festiwal narodził się dwa lata temu, kiedy sytuacja sektora kultury była niepewna. Realizowanie zupełnie nowej imprezy z dziedziny tańca, podczas gdy publiczność dopiero wraca do odwiedzania instytucji kultury mogłoby się wydawać dość ryzykowne. Jednocześnie w tamtym okresie przemieszczanie się między światowymi premierami czy festiwalami także nie było łatwe, ze względu na panujące restrykcje w danych krajach. Tym bardziej za duży sukces należy uznać organizację przez Fundację Rozwoju Teatru NOWA FALA pierwszej edycji tego międzynarodowego przeglądu tańca współczesnego.
Dwie pierwsze odsłony festiwalu (2021, 2022) zrealizowane zostały jako International Movement Festival U:NEW, a do Warszawy przybyli goście z Włoch, Niemiec, Norwegii, Francji, Hiszpanii-Kraju Basków. Od tego roku postanowiono jednak połączyć dwie marki: Fundację NOWA FALA (NEW WAVE Foundation) oraz organizowane przez nią w latach 2020-2022 wieczory Fala Tańca (DANCE WAVE). Z tej kompilacji powstała nazwa U:NEW Dance Wave Festival, który brzmi zarówno nowocześnie, ale i czytelnie, co w przyszłości może przyczynić się do poszerzania grona publiczności o różnorodne osoby.
Siła młodych kobiet
Tegoroczny U:NEW wskazał jak duży potencjał drzemie w artystkach i artystach, pochodzących z różnych krajów. Ciekawym połączeniem (podobnie jak w latach ubiegłych) było zestawienie ze sobą podczas jednego wieczoru prac filmowych i prezentowanych na żywo. Jednak tym, co przyciąga najbardziej w całej kuratorskiej koncepcji festiwalu, jest oddawanie głosu młodym twórczyniom i twórcom. Było to widoczne w szczególności podczas wieczoru zatytułowanego NOC TAŃCA / FALA TAŃCA. Z sześciu pokazanych choreografii aż połowa to dzieła premierowe, stworzone głównie przez młode kobiety.
Watermelon Kariny Szutko i Zoe Marston to ciekawe poszukiwania zarówno w sferze ruchowej, jak i emocjonalnej, dotyczące tożsamości młodych artystek. W podobnej tematyce solo wykonane przez Julię Buczuńską stworzyła Ola Komarnicka. W tym przypadku jednak kluczowe było zwrócenie uwagi na trenowanie ciała, jakie ma miejsce w zawodach artystycznych. Kwestię uważności natomiast w swoim solo zaznaczyła Zuzanna Kopeć, stawiając przy tym pytania o zależność jednostki względem otoczenia. Dwie kolejne prace: Letter from Virginia Marty Pieczul oraz Przepraszam, w twojej zupie wiśniowej jest serce Wojciecha Rybickiego i Julii Hnatów powstały w odniesieniu do literatury. Pierwsza z nich jest ruchową interpretacją twórczości oraz osobowości Virginii Woolf: W drugiej z kolei inspirowano się tekstem Jacka Hołuba Żeby umarło przede mną. Opowieści matek niepełnosprawnych dzieci, w przejmujący sposób oddając emocjonalność będących w trudnej sytuacji kobiet. Wszystkie te krótkie choreografie łączy jeden motyw: kobiecość. W naturalny sposób odszukiwać można połączenia pomiędzy tematami poszczególnych prac czy jakościami ruchowymi w nich prezentowanymi. Podkreślić należy, że każda z tańczących artystek pokazała zarówno swoją osobowość, dobry warsztat, ale i indywidualne podejście do własnego ciała. Ciała kobiety, która niezależnie w jakiej znajdzie się sytuacji, we współczesnym świecie zmuszona jest do walki i manifestowania swojej płciowości. Na koniec tego wieczoru Elisa Medina wprawiła publiczność w dobry nastrój, sprawiła, że z tematów trudnych przenieśliśmy się do doświadczania dźwięku i improwizacji ruchowej. W rytmie płynącej melodii i w towarzystwie dowcipu artystki NOC TAŃCA zakończyła się z niespodziewaną lekkością.
Po co nam kolejny festiwal
Patrząc na performatywny krajobraz stolicy, można zastanawiać się skąd pomysł, by realizować kolejny festiwal tańca. Mamy przecież dwie najbardziej rozpoznawalne imprezy: Międzynarodowy Festiwal Tańca Zawirowania oraz Ciało/Umysł – Międzynarodowy Festiwal Sztuki Tańca i Performansu. Nadal istnieje także, choć realizowany dziś na mniejszą skalę, Międzynarodowy Festiwal Sztuk Performatywnych Rozdroże. Są w końcu festiwale związane z poszczególnymi technikami czy rodzajami tańca: Butohpolis. International Butoh Art Festival czy Międzynarodowy Festiwal Tańca Warsaw CI Flow. Co w takim razie wyróżnia U:NEW Dance Wave Festival?
Wskazałabym tu głównie dwie kwestie. Pierwszą jest stwarzanie możliwości prezentowania się przed szerszą publicznością osobom, które dopiero debiutują, są na początku swojej artystycznej drogi. Takich warunków nie daje wiele instytucji czy przeglądów tańca w Polsce. Chcielibyśmy – jako publiczność – oglądać nowe propozycje, nowe idee sceniczne, nowe spojrzenia na konstruowanie choreografii. Żeby to się jednak wydarzyło, musza istnieć miejsca lub osoby, które stworzą do tego warunki – a niewątpliwie festiwal, którego kuratorką jest Agata Życzkowska pełni taką rolę.
Drugą sprawą jest sama tematyka, której konsekwentnie trzymają się organizatorzy. U:NEW to bowiem symbol nowego myślenia o edukacji, środowisku, naszej planecie, ekologii, feminizmie. Tak unikatowa problematyka, której dotykają festiwalowe prace (wśród tegorocznych wyróżnić należy między innymi SOLARPUNK kolektywu HOTELOKO movement makers) jest oryginalna wśród propozycji programowych, proponowanych przez kuratorów innych festiwali. Jednocześnie jest to zwrócenie się w stronę dostrzegania potencjału Ziemi jako planety, człowieka jako organizmu wchodzącego w relację z otoczeniem, tożsamości w kontekście płci, w końcu – ciała wprawianego w ruch w zderzeniu z własnymi emocjami czy zewnętrznymi bodźcami. Ciała, które w festiwalowych pracach ukazywane było jako narzędzie komunikacji o potrzebach zmian. Tym, co najciekawsze w U:NEW wydaje się więc nie samo zestawianie różnorodnych spektakli czy prac wideo w ramach kilku wieczorów, a odwoływanie się przy tym do tematów ważnych z perspektywy rozwoju, ale i upadku współczesnej planety i człowieka. To dlatego ten festiwal jest inny niż wspomniane już warszawskie przeglądy, kojarzy się z falą nowości, odczytywanej nie tylko w kontekście choreografii, ale i świadomości społecznej, różnorodności oraz relacyjności. Mając na uwadze te aspekty, czekać należy na kolejne, tak świadomie i rzeczowo zaprogramowane edycje.
III U:NEW DANCE WAVE FESTIVAL
28 września – 1 października 2023, Warszawa
Kuratorka i dyrektorka festiwalu: Agata Życzkowska
Współpraca: Karina Szutko, Adriana Liwara
Produkcja i organizacja: Fundacja Rozwoju Teatru NOWA FALA / HOTELOKO movement makers
Festiwal finansuje HELIDARSTEA Agata Życzkowska oraz Fundacja Rozwoju Teatru ‘NOWA FALA’
Spektakl „LUXA” realizowany w ramach Stypendium Artystycznego Miasta Stołecznego Warszawy 2023.
Projekt „Innovative Tools For Dance Teachers” (spektakl „SOLARPUNK/In.To.Da.Te.”) finansuje Komisja Europejska w Programie Erasmus+
